Zapoznaj się z transporderem SART
W naszym klubie możesz zapoznać się z budowa transpondera SART-II firmy Sailor. Nasz egzemplarz został wycofany z eksploatacji z uwagi na upływ jego terminu gwarancji - ale jest kompletny, więc można bez trudu zapoznać się z jego budową wewnętrzną.
Transponder radarowy SART (Search And Rescue Transponder) powstał w wyniku odpowiedzi na zapotrzebowanie na system lokalizacji rozbitków na morzu oraz naprowadzania jednostek biorących udział w akcji poszukiwawczo - ratowniczej za pomocą istniejących systemów radarowych, używanych w celach nawigacyjnych na pokładach statków, oraz instalowanych na pokładach samolotów SAR. Podczas konstruowania systemu naprowadzania brano pod uwagę następujące założenia:
- Urządzenie musiało posiadać prostą budowę, umożliwiającą uruchomienie i zamontowanie w tratwie ratunkowej przez niewykwalifikowaną osobę,
a także na tyle zwarte, by mógł je przenosić człowiek w sytuacji zagrożenia; - Obraz tworzony na ekranie radaru przez sygnały odzewowe transpondera powinien być łatwo odróżnialny od zwykłych ech, a sygnał kompatybilny ze wszystkimi istniejącymi radarami nawigacyjnymi bez konieczności ich modyfikacji;
- W celu poprawy morale rozbitków, urządzenie powinno być wyposażone w środki akustyczne lub świetlne informujące poszkodowanych o zbliżaniu się jednostek ratowniczych.
Po serii badań i konsultacji opracowano transponder radarowy, który stał się obowiązkowym wyposażeniem każdego statku podlegającego Konwencji SOLAS. Międzynarodowa Organizacja Morska IMO w rezolucji A.604 zawarła szczegółowe wymogi dotyczące budowy i danych technicznych transponderów radarowych. Zgodnie z postanowieniami tej rezolucji każdy transponder powinien:
- Charakteryzować się wodoszczelną, zabarwioną na jaskrawy kolor, nietonącą obudową odporną na wpływ wody morskiej, oleju i promieniowania słonecznego,
- Być wyposażony w urządzenie odzewowe współpracujące z radarami pracującymi w paśmie X (radary nawigacyjne);
- Być wyposażony w urządzenia uniemożliwiające przypadkowe uruchomienie, ale jednocześnie powinien być łatwy w obsłudze nawet dla niewykwalifikowanej osoby;
- Posiadać układy optyczne i akustyczne wskazujące na prawidłową pracę i zwracające uwagę rozbitków na fakt, że radar uaktywnił transponder radarowy;
- Posiadać baterię o pojemności wystarczającej do jego działania w gotowości przez 96 godzin, oraz dalszej pracy przez kolejne 8 godzin podczas ciągłego pobudzania
Transponder SART pobudzany przez sygnał z anteny radaru nawigacyjnego wysyła automatycznie odpowiedź, która zobrazowana jest na ekranie radaru jako szereg dwunastu kropek, rozmieszczonych równomiernie, promieniście na zewnątrz od miejsca lokalizacji ku krawędzi ekranu. Jest to tzw. Kod SART. Sygnał jest na tyle widoczny i charakterystyczny, że daje się z łatwością odróżnić od typowych ech. Dostarcza wszystkim jednostkom biorącym udział w akcji poszukiwawczo – ratowniczej informacji na temat namiaru i odległości od rozbitków. Poszkodowani znajdują się przed pierwszą kropką kodu. Z przeprowadzonych prób w warunkach morskich wynika, że prawidłowo zainstalowany SART może zostać wykryty przez radar zamontowany na dużym statku morskim już z odległości 10 NM(1). W miarę zbliżania się do rozbitków jednostki ratowniczej, na ekranie jej radaru kod SART zmienia się w promieniste łuki. Zdarzenie to powodowane jest wpływem kształtu charakterystyki promieniowania anteny urządzenia odzewowego. Jest to także sygnał dla udzielającego pomocy o konieczności zmniejszenia prędkości statku.
(1)Zob. Czajkowski J., Pławski W.: Alarmowanie i naprowadzanie na rozbitków w systemie GMDSS, Skryba Sp. z o. o., Gdynia 1995,
ss. 130-131;
